کلاس آپ اولین مجله ی الکترونیکی- ویدئویی برای توسعه ی مهارت های پژوهشی
راهبرد جستجو عبارت است از فرایندی که از طریق آن فایلی مورد جستجو قرار گیرد تا مدارک متناسب با نیاز کاربر شناسایی شود. این مدرک بر اساس مجموعه‌ای از معیارهایی که شخص متقاضی مطرح می‌کند بازیابی می‌شود.
هر فرایند جستجو می‌تواند به مراحل ارائه درخواست دقیق، انتخاب منابع اطلاعاتی مناسب، آماده کردن جستجو و اجرای جستجو تقسیم شود. در برخی موارد که جستجو توسط واسط انجام می‌شود مرحله نهایی تحویل نتیجه نهایی جستجو به متقاضی است.
برای جستجوی اطلاعات در شبکه اینترنت حداقل دو شیوه وجود دارد:
شیوه نخست رهیابی به اطلاعات از طریق URL است یعنی آدرس دقیق هر سایت که از طریق مرورگرهای وب امکان دسترسی به سایت را فراهم می‌کند.
شیوه دوم که رایج‌تر است این است که کاربر نشانی خاصی را در دسترس ندارد. در این شیوه کاربر صفحات یا مدارک موردنیاز خود را با واردکردن کلمه یا عبارت موردنظر از طریق موتورهای جستجو بازیابی می‌کند.
در اکثر اوقات مشاهده می‌شود که کاربران به آنچه می‌خواهند در این نوع جستجو به‌طور دقیق دست پیدا نمی‌کنند. به همین دلیل می‌توان با ارائه راهکارهایی جستجو را به‌صورت منطقی‌تر انجام داد تا نتایج بهتری به دست آورده شود.
توصیه‌هایی برای جستجوی بهتر:
- اولین گام تعیین مفاهیم کلیدی و تعیین دقیق مترادف‌ها و واژه‌های اعم و اخص، برای ارائه مفاهیم به موتور جستجو مهم‌ترین وظیفه جستجوگر است که جستجو را با واژه‌های اخص آغاز کند هرچه واژه اخص‌تر باشد نتایج جستجو مرتبط‌تر است.
- برای جستجوی مفهومی از کلیدواژه‌های مختلف استفاده کنید، زیرا احتمال دارد مفاهیم موردنظر تحت عنوان واژه‌های دیگری ذخیره‌شده باشند.
- از کلیدهای ترکیبی ctrl-f می‌توانید برای جستجوی کلیدواژه یا عبارت در متون طولانی بدون بازگشت به صفحه اصلی استفاده کنید.
- اگر می‌خواهید عبارتی را عیناً جستجو کنید که شامل چند واژه است ابتدا و انتهای آن را با استفاده از علامت گیومه محصور کنید. اکثر موتورهای جستجو کلماتی را که داخل علامت گیومه باشند به‌عنوان یک عبارت در نظر می‌گیرند. برای مثال “علم اطلاعات” عیناً عبارت جستجو می‌شود.
- کوتاه‌سازی انتهای واژه‌های جستجو یکی از روش‌هایی است که برای گسترده‌تر کردن جستجو مورداستفاده قرار می‌گیرد. برای کوتاه‌سازی از علامت‌های متفاوتی استفاده می‌شود که عبارت‌اند از: * ؟ ! +
مثلاً استفاده از علامت ! برای محدود کردن کوتاه‌سازی به یک حرف در درون و علامت ؟ در انتهای واژه برای بازیابی ریشه کلمه و هر میزان حرف بعدازآن استفاده شود. به‌عنوان‌مثال وقتی واژه child* وارد شود علاوه بر واژه اصلی واژه‌های childish –childlike- children نیز بازیابی می‌شوند. - عملگرهای بولی برجسته‌ترین و مهم‌ترین قابلیت اکثر موتورهای جستجو به شمار می‌آیند. عملگرهای بولی عبارت‌اند از AND-OR-NOT . از این عملگرها برای فرمول‌بندی و ترکیب مفاهیم یا کلیدواژه‌ها بر اساس اهمیت و ارتباط آن‌ها استفاده می‌شود.
AND ضرب منطقی است و جستجو را محدود و اخص می‌کند و اشتراک مفاهیم را می‌رساند.
OR جمع منطقی است و موجب گسترش جستجو گردیده و اجتماع مفاهیم را می‌رساند.
NOT تفریق منطقی است که برای مستثنی کردن و حذف مفهومی خاص به کار می‌رود.
هنگام استفاده از عملگرهای بولی بهتر است از پرانتز استفاده شود. - با استفاده از عملگرهای هم‌جواری امکان جستجوی واژه در محدودیت یا مجاورت یک جمله یا مجموع چند واژه را فراهم می‌آورند. ترکیب عبارت جستجو با عملگر ADJ رکوردهایی را بازیابی می‌کند که در آن‌ها واژه دوم بلافاصله بعد از واژه اول قرارگرفته باشد.
برای مثال فناوری ADJ اطلاعات
استفاده از عملگر NEAR/N واژه‌های جستجو را به هر ترتیبی در هم‌جواری واژه موردنظر بازیابی می‌کند. می‌توانید حداکثر فاصله واژه‌های مورد جستجو از یکدیگر را به‌واسطه ارائه تعداد واژگان بین آن‌ها تعیین کنید.
برای مثال فناوری NEAR/3 اطلاعات - بسیاری از موتورهای جستجوگر به شما این امکان را می‌دهند که با استفاده از برچسب‌های ضروری و غیرضروری جستجوی خود را بازتر کنید. با اضافه کردن علامت + پیش از کلمه برچسب ضروری به آن داده و آن کلمه حتماً درنتیجه جستجو وجود خواهد داشت.
منبع: داورپناه، محمدرضا.جستجوی اطلاعات علمی و پژوهشی در منابع چاپی و الکترونیکی. تهران: دبیزش، چاپار، ۱۳۹۰
نویسنده: سمانه مثنوی
